Χρυσόβουλο του Αλέξιου Γ’ προς τη Μονή Διονυσίου του Αγ. Όρους (πηγή Wiki)
Το θέμα των «ιερών σκανδάλων» έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τη δημοκρατία και ελευθρία που απολαμβάνουν οι Έλληνες και οι φιλοξενούμενοι αλλοδαποί στη χώρα. Στην πραγματικότητα το ζήτημα δεν είναι τα σκάνδαλα καθεαυτά, τα οποία σαφώς και έχουν το δικό τους «ζουμί». Έχει σημασία να συνδέσουμε την Εξουσία με τα σκάνδαλα που δημιουργεί, διότι τέτοιες πατέντες μόνο φορείς/άνθρωποι που έχουν εξουσία μπορούν να καταστρώσουν.
Η Εκκλησία έχει Εξουσία και μετέχει σε όλα τα πολιτειακά θεσμικά όργανα ως κοινωνικός εταίρος, με συμφέροντα όμως ανεξάρτητα από αυτά της κοινωνίας των οποίων η έκφραση διαπερνά κάθετα το πολιτικό σύστημα. Οι άνθρωποι εντός της (κυρίως οι αξιωματούχοι) και οι γύρω της (βλ. βουλευτάδες, πολιτευτές, δημόσια πρόσωπα) δρουν ως ένα κανονικό παρακράτος. Ένα παράκεντρο εξουσίας, που άλλοτε απομακρύνεται από το κεντρικό σύστημα εξουσίας (λ.χ κυβερνήσεις), άλλες φορές συμπορεύεται, ενώ ιστορικά υπήρξαν και περιπτώσεις που ταυτίστηκε με το κατεξοχήν κέντρο εξουσίας (π.χ. Βυζάντιο).
Η απόσταση του παράκεντρου της Εκκλησιαστικής εξουσίας από την πολιτειακή εξουσία έχει να κάνει με το είδος του πολιτεύματος. Στην περίπτωση της σύγχρονης αστικής δημοκρατίας παίζει σπουδαίο ρόλο το πόσο ο λαός και οι εκλεγμένοι του επιτρέπουν την επιρροή των ρασοφόρων.
Πότε και Πώς συγκεντρώθηκε τόσος πλούτος;
Την προηούμενη διαπίστωση μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να αναλύσουμε ιστορικά το πότε απέκτησε η Εκκλησία την περιουσία της και πότε άρχισε να την χάνει. Να σημειωθεί ότι με τον όρο Εκκλησία εννοούμε τα χιλιάδες νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (εκτμώνται στις 6.500 – 10.000 τέτοια ν.π) που αφορούν μοναστήρια, ενορίες, μητροπόλεις, αλλά και την κεντρική Εκκλησία της Ελλάδος (Ιερά Σύνοδος, Αρχιεπισκοπή).
Ας θυμηθούμε λίγες γραμμές Παρασκευαϊδη (Χριστόδουλου):
«Εδώ θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η Εκκλησία είχε πάντοτε περιουσία και η μακρά προέλευσή της ανάγεται, κυρίως, σε δωρεές και κληρονομιές βυζαντινών αυτοκρατόρων, αξιωματούχων του Βυζαντίου, όπως επίσης σε δωρεές και κληρονομιές, μοναχών και λαϊκών ως και τις ημέρες μας».
Η Εκκλησία, λοιπόν, απέκτησε μεγάλη περιουσία όταν… ήταν η ίδια στην εξουσία, τα χρόνια τα Βυζαντινά. Ύστερα, στα χρόνια της τουρκοκρατίας άρχισαν οι «δωρεές» στα μοναστήρια και τα ‘ξωκκλησια. Έχει γραφτεί πολλάκις ότι επειδή οι τούρκοι (η κεντρική διοίκηση, όχι οι υπήκοοι) τα είχαν καλά με την Εκκλησία, της επέτρεπαν να «κατέχει» και δεν επενέβαιναν (πολύ) στα της περιουσίας της. Αντίθετα, οι Έλληνες (ας πούμε έτσι τους κάτοικους του βυζαντίου που κατοικούσαν στον σημερινό ελλαδικό χώρο) δε μπορούσαν να έχουν περιουσίες αφού αυτές πέρναγαν στα χέρια του κάθε κοτσαμπάση ή άλλων τοποτηρητών-διοικητών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί να μεταβιβάζουν τις περιουσίες τους στους μητροπολίτες, στις ενορίες και τα μοναστήρια της περιοχής τους υπό το φόβο ότι θα τις έπαιρναν οι «κατακτητές».
Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας όπου δεν γνώριζε κανένας πότε θα δημιουργιόταν μία νέα ελεύθερη κρατική οντότητα, και ενδεχομένως θεωρούσαν ότι αυτό θα γινόταν σύντομα. Κάποιοι έχοντας την θρησκεία τους ως μόνο αποκούμπι, μπροστά στον Θεό συμφωνούσαν με τους επίγειους αντιπροσώπους Του ότι σε περίπτωση επαναφοράς της ομαλότητας οι περιουσίες τους θα επιστρέφονταν άμεσα, ενώ στο μεταξύ οι εκκλησιαστικοί άρχοντες θα τους παραχωρούσαν τη χρήση των μεταβιβασμένων περιουσιών τους (οι τούρκοι επέτρεπαν και αυτό).
Μα έλα που για 400 χρόνια οι παπάδες μάζευαν την περιουσία του λαού και πεθάνανε γενιές και γενιές. Όταν το νεοελληνικό κράτος άρχισε να συστήνεται στις αρχές του 19ου αιώνα, οι περιουσίες αυτές ουδέποτε επιστράφηκαν πίσω στο λαό.
Η αποδοχή του εγκλήματος εις βάρος του λαού
Ανατρέχοντας και πάλι σε γραπτά του Παρασκευαϊδη διαβάζουμε:
«[…] αναφέρουμε ότι από το ποσοστό του 100% της συνολικής περιουσίας το έτος 1830, το 2002 απέμεινε στην Εκκλησία της Ελλάδος μόνο το (4%) τέσσερα τοις εκατό!»
Η πρώτη απορία που έρχεται στο μυαλό είναι το πόσο μεγάλη ήταν η περιουσία της Εκκλησίας το 1830 αν σήμερα αυτό που διαισθητικά αντιλαμβανόμαστε έχει τέτοιες διαστάσεις (διότι έναι μεν έχει εκτιμηθεί σε αρκετά δις ευρώ αλλά δεν έχει καταγραφεί επακριβώς). Η απάντηση είναι απλή: ήταν αμύθητη διότι όσο δεν υπήρχε η συνέχεια του Βυζαντίου υπήρχε κανονικά η συνέχεια της Εκκλησίας και της εξουσίας της στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο, παρείχε συγκεκριμένες υπηρεσίες στην οθωμανική αυτοκρατορία και συμμετείχε κανονικά ως εταίρος στο ανατολικό τμήμα της.
Με δεδομένο το ότι οι μισθοί των ιερέων και πολλές άλλες διευκολύνσεις γίνονται για πάνω από 100 χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις του νεοελληνικού κράτους, η δραματική μείωση αυτή (96%) στα περιουσιακά στοιχεία της Εκκλησίας είναι ανεξήγητη. Εκ πρώτης τουλάχιστον. Διότι η πραγματικότητα είναι ότι η μείωση έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός ότι όλοι οι κυβερνήτες της Ελλάδας από τον Όθωνα κιόλας είχαν ως σταθερή επιλογή να δημεύουν τμήματα της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Όμως τελικά αυτή η πολύχρονη διαδικασία είναι και η αποδοχή του εγκλήματος του εκκλησιαστικού παρακράτους κατά του πιστού λαού τα χρόνια της τουρκοκρατίας: ότι δηλαδή η μεταβίβαση των εκτάσεων έγινε -σχεδόν- αδιαμαρτύρητα από την πλευρά της Εκκλησία η οποία μέσα από τοποθετήσεις, όπως η παραπάνω του Χριστόδουλου, είναι εμφανώς σε αμυντική θέση απέναντι στο λαό. Με άλλα λόγια, επίσημα η κεντρική της γραμμή δεν είναι διεκδικητική αλλά μάλλον ικετεύει για να σταματήσει η «λαϊκή απαλλοτρίωση» στη σημερινή κατάσταση.
Τα οθωμανικά χρυσόβουλα λένε την αλήθεια
Φτάνουμε λοιπόν στο ρεζουμε του άρθρου αυτού, όπου πολιτικά πρέπει να απαντήσουμε σε περιφερειακούς φορείς της σημερινής Εκκλησιαστικής εξουσίας που διεκδικούν δημόσια περιουσία επικαλούμενοι χρυσόβουλα οθομανών αυτοκρατόρων όπως των «Σελήμ Χακίς υιό του Μουσταφά Χακή αείποτε τροπαιοφόρου το 1229 έτος Τουρκικόν» και τον «Ιμπραχίμη Βοϊβόδα Τριμπολιτσάς το Τουρκικόν έτος 1175» στην υπόθεση της μονής Γοργοεπηκόου.
Τα χρυσόβουλα αυτά λένε και την αλήθεια για το ρόλο της Εκκλησίας αιώνες τώρα: όταν ο λαός βαζανιζόταν κάποιοι πολύ μπροστά από την εποχή τους κάνανε μπίζνες με τους «κατακτητές». Είναι χαρακτηριστικό ότι η Εκκλησία ακόμα και σήμερα είναι μετά το κράτος ο 2ος ιδιοκτήτης δασικών περιοχών, οι οποίες προφανώς και δεν περιήλθαν στην κατοχή της από κληρονομιές πιστών αλλά ούτε και από το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Ήταν αυτά τα οθωμανικά χρυσόβουλα που «πλήρωναν» την Εκκλησία για τις υπηρεσίες της δίνοντάς της ακόμα παραπάνω από αυτά που ήδη είχε ή λάμβανε αό «δωρεές»!! Γιατί άραγε;;;;
Τι διαφορά έχει δηλαδή το χρυσόβουλο του 1175 από τις «Ιερές Ανταλλαγές» του 2008;; Με την επίσημη εξουσία γιόταν και γίνεται το κομπρεμί, ενώ βάσει των όσων ειπώθηκαν παραπάνω και τις δύο φορές η Εκκλησία συσσώρευε και καρπωνόταν το δημόσιο πλούτο εις βάρος του λαού.
Ο Εφραίμ λοιπόν δεν είναι σημερινό φαινόμενο… είναι «απόγονος» εκείνων που συνυπέγραφαν το μερίδιο της Εκκλησίας, τα τριάκοντα αργύρια για τις πολύτιμες υπηρεσίες χειραγώγησης και ρουφιανέματος του λαού. Η απόλυτη προδοσία. Άλλωστε αν η Εκκλησία ενοχλούσε πραγματικά, ως θεσμός και όχι ως λίγα μεμονωμένα άτομα-ιερείς, δε θα κατέληγε πλουτοκράτορας μετά την απελευθέρωση!
Και επειδή οι υπηρεσίες της Εκκλησίας στην πολιτική εξουσία είναι πολλές και σήμερα αρκεί να αναφέρθουμε σε μία συνέντευξη του κ.Πυλαρινού (πρώην βουλευτή Ν.Δ) στο Βήμα το 2005 ως οικονομικός διευθυντής της κεντρικής διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος:
«Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2004 η Εκκλησία της Ελλάδος προσέφερε σε άπορους 6.820.000 μερίδες φαγητού και η Αρχιεπισκοπή Αθηνών 1.195.000 μερίδες. Τι σας δείχνει αυτό; Την ανάγκη της κοινωνίας, και τον ρόλο της Εκκλησίας που απαλύνει τα προβλήματα των ανθρώπων αλλά και του κράτους» λέει ο κ. Πυλαρινός και θέτει αμέσως το ερώτημα τι θα έκανε το κράτος για να ταΐσει αυτούς που ταΐζει κάθε ημέρα η Εκκλησία και ποια θα ήταν η κοινωνική αναστάτωση αν οι πεινασμένοι δεν είχαν την Εκκλησία «να σηκώνει καθημερινά το καπάκι της χύτρας και να τους δίνει ένα πιάτο φαΐ».
ΟΣΟ ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΑ ΤΩΝ ΣΦΑΓΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΩΝ …
… ΘΑ ΕΠΙΒΕΝΑΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ !!
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΡΑΣΟΥ – ΕΝΤΑΞΗ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΛΑΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ
ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΩΡΑ
… ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΛΛΟΙ, ΔΕ ΘΑ ΑΝΕΧΤΟΥΜΕ ΑΛΛΟ
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Πηγές:
Ένα αφιέρωμα στο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας (Βήμα) που αντλήθηκαν πληροφορίες.
Το θέμα με την Ιερά μονή Γοργοεπηκόου (Ροϊδη Εμμονές)
Μία καταγραφή των δημεύσεων της Εκκλησιαστικής περιουσίας από αρχής του νεοελληνικού κράτους
καλό
Τα παραπάνω είναι μία πλευρά, θα είσασταν ποό αξιόπιστος άν έβαζες και την άλλη πλευρά.
Στην Κούβα, Κίνα και Ρωσσία μετά την κομούνα επέστρεψαν την γή στους κατόχους της ή τουλάχιστον στου ακτήμονες;
Μην ξεχνάς ο Φιντέλ [κομάντατ] παρέδωσε την Κούβα στον Αδερφό του χωρίς να ρωτήσει κανένα, σαν να ήταν του πατέρα του Τσιφλίκι.
νικ
@Σταυρακούδης,
Βασικά πρέπει να δουμε ποιος θα πρέπει να επιστρέψει κάτι πίσω. Στην περίπτωση της εκκλησίας που αναφέρεται στο άρθρο, αυτή ως δομή εξουσίας παραμένει ίδια πριν κατά τη διάρκεια και μετά την πτώση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας επομένως έχει νόημα η φράση «να επιστρέψει πίσω».
Στη Ρωσία, όταν κατέρρευσε ο ψευτοσοσιαλισμός της γραφειοκρατίας που καταπίεζε το λαό, διένημε ένα μεγάλο κομμάτι εκτάσεων -προφανώς όχι φιλέτα- ειδικά σε αγροτικές περιοχές για να δημιουργήσει μία αγροτική τάξη που θα βοηθήσει την παραγωγή και θα απασχολήσει ένα κομμάτι φτωχού κόσμου.
Επίσης λάβε υπόψη σου ότι ΙΣΧΥΣΑΝ και συμβόλαια που είχαν υπογραφεί από την προεπαναστατική εποχή και τεκμηρίωναν τις ιδιοκτησίες (για όσους τα είχαν).
Αντίστοιχα θέλοντας να δημιουργήσει και άλλες υψηλότερες κοινωνικές τάξεις, «χάρισε» εργοστάσια, βιοτεχνίες, και άλλες μονάδες παραγωγής (η και πλουτοπαραγωγικές πηγές ακόμα που έχουν αβέρτα) σε ένα μικρό αριθμό ανθρώπων οι οποίοι θα αποτελούσαν την οικονομική ελίτ και θα διαμόρφωναν το νέο τοπίο στην ανάπτυξη. Διότι καπιταλιστής χωρίς κεφάλαιο και εργαζόμενους για εκμετάλλευση δε νοείται.
Ήταν φυσικό πως, αφού η παλινόρθωση έγινε χωρίς αντεπανάσταση, δηλαδή έγινε από τα φυσικά πρόσωπα που είχαν την εξουσία τη δεδομένη χρονική περίοδο, ο μικρός αριθμός των ανθρώπων που «ευνοήθηκε» δε θα μπορούσε να είναι έξω από το κόλπο της εξουσίας. Εξού και ο Πουτιν… ΚαΚεΜπ-ίτης, και οι Αμπράμοβιτς κολλητοί του κυκλώματος.
Στη Ρωσία, πάνως, υπήρχε πολύ μάυρο χρήμα, όχι σε πουγκιά και σεντούκια αλλά σε τράπεζες της Ευρώπης. Έπεσε το σύστημα και ξεπρόβαλε -μια σχετικά μικρή μεν- αλλα με ισχυρές διασυνδέσεις αστική τάξη. Ε, κάποιους από αυτούς έπρεπε να τους κάνουν και κροίσους…
Τώρα αν αναρωτιέσαι ακόμα γιατί έγινε αυτό και αν αυτό διαφέρει από αυτό που έκανε η εκκλησία;; Προφανώς και διαφέρει.
Πάντως αν η ένστασή σου είναι στη βάση της Εξουσίας, δηλαδή ότι η «Εξουσία» αρνείται να παραδόσει τα κεκτημένα σε κάθε περίπτωση, αυτό το δέχομαι και συμφωνώ. Βέβαια, στην περίπτωση των διευθυντάδων της ΕΣΣΔ που από υψηλά στελέχη του Κόμματος γίνανε εργοστασιάρχες, με το μαύρο χρημα που σεγκεντρώνανε επί δεκαετίες πουλωντας «ιδεολογία», έχουμε συγκεκριμένα άτομα που δρουν στα πλαίσια προσωπικών συμφερόντων. Γιατί το πολιτικό σύστημα πάει, είχε πέσει… αυτοί ήταν απλά τα κοράκια.
Από την άλλη πλευρά η Εκκλησία αυτά που έκανε με την εκκλησιαστική υπεξαίρεμένη περιουσία τα έκανε ως Εκκλησία, ως εξιουσιαστικός θεσμός ο οποίος παρέμεινε στη θέση του μετά την πτώση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Επομένως γενικά δε θεωρώ ότι είναι συγκρίσιμα ως ιστορικά γεγονότα.
Η γνώμη μου είναι ότι βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι όλους και όλα, δηλαδή η εκκλησία έπαιξε και συνεχίζει να παίζει ένα ρόλο ως κοινωνικό σχήμα το οποίο σκοπό είχε πρωτίστως τη διατήρηση της παράδωσης και μέσα απ αυτή μιά πολιτισμική ταυτότητα είναι πρωφανές ότι μεταχειρίστικε διάφορα μέσα γιά την επίτευξη αυτόυ του σκοπού και την εκάστοτε εξουσία. Αν το δούμε απ αυτή τη σκοπιά και τό το γεγονός της δυνατότητας όλου του λαού να συμμετέχει σ αυτά τα σχήματα [μοναστήρια ]κλπ τότε δεν μπορούμε να βάζουμε στο ίδιο τσουβάλι την εκάστοτε πλουτοκρατία και τα μοναστήρια γιατί στην πλουτοκρατία δεν μπορί να μπεί ο καθένας όυτε και στην εκάστοτε πολιτική ελίτ.
@Σπύρο,
Σε μοναστήρι μπορεί να πάει ο καθένας, να ταϊζει τις κότες και τις κατσίκες του ηγούμενου, αλλά στο κόλπο της εξουσίας της εκκλησίας δε μπαίνουν πολλοί. Όπως υπάρχουν άνθρωποι που είναι αξιόλογοι και δεν είναι τίποτα στο σύστημα ενώ από την άλλη καθάρματα μπορεί να κυβερνάνε, έτσι υπάρχουν και αξιόλογοι άνθρωποι στο χώρο της εκκλησίας αλλά το να μπεις στο χώρο του «διαφεντεύειν» είναι άλλο ζήτημα.
Στην πολιτική δε, στις σημερινές συνθήκες η πολιτική ελίτ είναι πλήρως γκετοποιημένη. Όμως διάφορες κοινωνικές καταστάσεις μπορούν να επιβάλλουν νέα πρόσωπα. Για παράδειγμα η γενιά του πολυτεχνείου δεν ήταν απόγονοι της ελίτ και κυβερνήσανε αρκετά.
Στην Εκκλησία δεν υπάρχουν τέτοιες αναταράξεις γιατί ποτέ δεν υπάρχουν σημαντικές ανοιχτές ζυμώσεις για ζητήματα πέρα από τα συμφέροντα της ίδιας της Εκκλησίας.
——————
Επίσης, αναφέρεις ότι η εκκλησία προσπαθεί να διασώσει την παράδοση και αυτό το προσπαθεί με διάφορα μέσα και με κάθε εξουσία…
Κατά τη γνώμη μου προσπαθεί να επιβιώσει ως σύστημα εξουσίας και τα δικά της συμφέροντα και τη δική της άποψη για την κοινωνία την ονομάζει «παράδοση».